Anayasa Mahkemesi (AYM), 5682 sayılı Pasaport Kanunu’nun 3463 sayılı Kanun ile değiştirilen 22. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “…memleketten ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlere…” ifadesini Anayasa’ya aykırı bulmuş ve bu hükmü iptal etmiştir. AYM’nin bu kararı, özellikle yurttaşların seyahat haklarını doğrudan etkilemektedir.
Mahkeme kararında, “… İtiraz konusu kuralla, ülkeden ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu Bakanlıkça tespit edilenlere pasaport veya seyahat vesikasının verilmeyeceği hüküm altına alınmak suretiyle öngörülen sınırlamanın genel nitelikte bir sınırlama olmadığı, belirli kişi veya kişilere yönelik olduğu anlaşılmaktadır.” ifadelerine yer verilmiştir. Bu durum, bireylerin seyahat özgürlüğünün keyfi bir şekilde kısıtlanabileceği endişesini doğurmaktadır.
Kararda ayrıca “Yurt dışına çıkma özgürlüğü ancak suç soruşturması sebebiyle sınırlandırılabilir” vurgusu yapılmıştır. AYM, “Bu itibarla Anayasa’nın 23. maddesi uyarınca yurt dışına çıkma özgürlüğünün ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle sınırlanabileceği ve hâkim kararı güvencesine bağlandığı gözetildiğinde, kuralla yurt dışına çıkabilmenin idarenin yetkisine bırakılarak Anayasa’da belirtilen sınırlama sebeplerine bağlanan hâkim kararı güvencesinin ihlal edildiği görülmektedir.” açıklamasını yapmıştır. Bu durum, bireylerin seyahat özgürlüğünün Anayasa’nın temel ilkelerine ve Anayasa’da öngörülen sınırlama sebeplerine aykırı olarak ihlal edildiğini ortaya koymaktadır.
